Hệ miễn dịch được tạo bởi các tế bào, protein, mô và cơ quan đặc biệt giúp bảo vệ con người hàng ngày khỏi vi trùng và vi sinh vật. Hệ miễn dịch giữ cho cơ thể khỏe mạnh và chống lây nhiễm bệnh. Khi gặp các sự cố trong cơ chế hoạt động hay thiếu các chất đáp ứng miễn dịch, cơ thể sẽ dễ dàng mắc bệnh, trường hợp. Để cơ thể luôn khỏe mạnh và ít mắc bệnh chúng ta cần hiểu hệ miễn dịch là gì để có biện pháp tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
Vai trò của Hệ Miễn Dịch
Hệ miễn dich là phòng tuyến bảo vệ của con người khỏi các tác nhân gây bệnh. Thông qua một loạt các bước gọi là phản ứng miễn dịch, hệ miễn dịch tấn công các sinh vật và các chất xâm nhập hệ thống cơ thể và gây bệnh.
Hệ miễn dịch được tạo thành bởi một mạng lưới các tế bào, mô và cơ quan làm việc nhịp nhàng với nhau để bảo vệ cơ thể. Một trong những tế bào quan trọng liên quan là các tế bào máu trắng, hay còn được gọi là bạch cầu, gồm có hai loại cơ bản kết hợp với nhau nhằm tìm và tiêu diệt các sinh vật hoặc chất gây bệnh.
>>> Đọc thêm: Tăng Sức Đề Kháng Cho Trẻ Sơ Sinh
Bạch cầu được sản xuất hoặc lưu trữ ở nhiều nơi trên cơ thể, bao gồm tuyến ức, lá lách và tủy xương. Vì lí do này, chúng được gọi là các cơ quan lymphoid (cơ quan tạo tế bào lympho và kháng sinh). Ngoài ra còn có các cụm mô bạch huyết chạy khắp cơ thể, chủ yếu là hạch bạch huyết, nơi chứa các bạch cầu.
Các bạch cầu lưu thông qua cơ thể giữa các cơ quan và các nút thông nhờ các mạch bạch huyết và mạch máu. Qua phương thức này, hệ miễn dịch hoạt động phối hợp nhịp nhàng để giám sát cơ thể, bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn hoặc các chất có thể gây ra vấn đề sức khỏe.
2 loại bạch cầu cơ bản là:
- Thực bào, các tế bào tiêu diệt sinh vật xâm lấn.
- Tế bào lympho, tế bào cho phép cơ thể ghi nhớ và nhận diện được những kẻ xâm nhập cơ thể và giúp cơ thể tiêu diệt chúng.
Còn một số các tế bào khác được gọi là thực bào. Các loại phổ biến nhất là bạch cầu trung tính, chủ yếu chống lại vi khuẩn. Nếu bác sĩ đang lo lắng về một ca nhiễm trùng do vi khuẩn, họ có thể xét nghiệm máu để xem nếu một bệnh nhân có số lương bạch cầu trung tính tăng đột biến kích hoạt bởi sự lây nhiễm hay không. Các loại thực bào có công việc riêng của chúng để đảm bảo rằng cơ thể phản ứng một cách phù hợp với mỗi loại hình cụ thể của kẻ xâm nhập.
Hai loại tế bào lympho là các tế bào lympho B và lympho T. Lympho bắt đầu ra trong tủy xương và hoặc ở lại đó và phát triển thành các tế bào B, hoặc chúng rời đi, tới tuyến ức, nơi chúng sẽ phát triển thành các tế bào T. Tế bào lympho B và tế bào lympho T có chức năng riêng biệt: các tế bào lympho B cũng giống như hệ thống tình báo quân sự của cơ thể, tìm kiếm mục tiêu của chúng và gửi quân tới các vị trí đó. Tế bào T cũng giống như những người lính, tiêu diệt những kẻ xâm lược mà hệ thống tình báo đã xác định.
Phương thức hoạt động của các tế bào Lympho
Khi kháng nguyên (chất lạ xâm nhập cơ thể) được phát hiện, một số các loại tế bào làm việc với nhau để nhận ra chúng và phản ứng. Những tế bào này kích hoạt các tế bào lympho B để sản xuất kháng thể, đó là các protein chuyên biệt khóa vào kháng nguyên cụ thể.
Một khi được tạo ra, các kháng thể sẽ vẫn nằm trong cơ thể của một người, do đó nếu hệ thống miễn dịch của mình gặp lại kháng nguyên một lần nữa, các kháng thể đã có sẵn để làm công việc của chúng. Vì vậy, nếu một người bị nhiễm một căn bệnh cụ thể nào đó, giống như thủy đậu, người đó thường sẽ không bị bệnh đó lần thứ 2.
Đây cũng là nguyên lý tại sao tiêm chủng sẽ giúp phòng ngừa được các bệnh nhất định. Một mũi tiêm sẽ cho cơ thể làm quen với một kháng nguyên theo cách không làm cho ai đó bị nhiễm bệnh, nhưng vẫn sẽ cho phép cơ thể sản xuất kháng thể và sau đó sẽ bảo vệ người đó khỏi bị tấn công trong tương lai bởi các vi sinh vật hoặc chất được tạo ra bởi căn bệnh đó.
Mặc dù các kháng thể có thể nhận ra một kháng nguyên và tập trung vào nó, chúng không có khả năng phá hủy nó mà không cần sự giúp đỡ. Đó là công việc của các tế bào T, một phần của hệ thống phá hủy kháng nguyên đã được nhận diện bởi các kháng thể hoặc các tế bào đã bị nhiễm hoặc thay đổi bằng cách nào đó. (Một số tế bào T thực sự còn được gọi là “tế bào sát thủ”.) Các tế bào T cũng tham gia vào việc truyền tín hiệu tới các tế bào khác (như thực bào) để làm công việc của chúng.
Các kháng thể cũng có thể trung hòa độc tố (chất độc hoặc các chất gây hại) được sản xuất bởi các sinh vật khác nhau. Cuối cùng, các kháng thể có thể kích hoạt một nhóm các protein gọi là protein bổ sung, cũng là một phần của hệ thống miễn dịch. Protein bổ sung hỗ trợ trong việc tiêu diệt vi khuẩn, virus, hoặc các tế bào bị nhiễm bệnh.
Tất cả các tế bào được chuyên môn hóa và các bộ phận của hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật. Cơ chế này được gọi là sự miễn dịch hay khả năng đề kháng của cơ thể.
DS Thu Hiền
